Hr. Ms.”Evertsen”
F803 1961/1962
Veteranen Hr.Ms. Evertsen / 1961-1962
Zeeïncident 15 januari 1962
Visie Koninklijke Marine 4
Opeens braakte de schoorsteen dikke zwarte rookwolken uit; de
luchtaanzuigschacht van de voorketel bleek geblokkeerd en er moest
worden verminderd tot 25 mijl. Een matras was bij het opvoeren van de
ketelbelasting in de ventilatieschacht gezogen. Op de fregatten werd. in
verband met de hitte in de verblijven. veel aan dek geslapen en toen er
alarm was gemaakt waren in de haast een aantal matrassen en dekens niet goed gesjord, met
bovenstaand gevolg. De dekploeg wist de matras snel te verwijderen en enige minuten later kon
weer worden aangezet. Tezelfdertijd had ook de Kortenaer de MTB's recht vooruit op 9 mijl
afstand. De batterij was gereed om vuur te openen. De Indonesische flottielje was toen op
ongeveer 20 mijl van de Vlakke Hoek en voer nog steeds in kiellinie. koers 020". vaart 30 mijl. De
Indonesiërs hadden niet bemerkt dat zij door de Nederlanders ontdekt waren. Rond 22.00 uur
veranderde die situatie. Een radaroperator op de Matjan Tutul meldde dat hij op zijn scherm
schepen zag naderen.Tegelijkertijd wierp Moekardanoe weer twee parachutefakkels op het doel af.
Dit keer ontbrandden zij wél en de MTB's werden hel verlicht. Er was geen twijfel mogelijk. zij
waren ontdekt. De Matjan Kumbang opende met de twee 40mm mitrailleurs het vuur op de
Neptune, even later gevolgd door de andere twee MTB's. Commandeur Sudarso gaf opdracht
terug te keren en dook in de kajuit. Wiratno gaf enige orders en het flottielje splitste zich. De
Harimau. die voorop voer, draaide hard stuurboord uit (in de richting van de Kortenaer). De Matjan
Tutul met de Matjan Kumbang in zijn kielzog. ging hard bakboord uit (in de richting van de
Evertsen). Op de Evertsen moest snel worden gereageerd. Om 22.02 uur had men op de radar
contact met de MTB's op zeven mijl afstand, nog op een noordoostelijke koers. Even later zag men
de lichtfakkels van de Neptune en direct daarna de silhouetten van de MTB's, die nu op tegen
koers gingenDe voorste MTB was op 5 mijl afstand. Om 22.07 uur werd met de 12cm batterij het vuur
geopend. Een minuut later draaide Van Eeghen hard stuurboord uit naar koers 250", meeliggend
met de twee MTB's. Tijdens de draai werd het vuren onderbroken. daarna weer hervat met zowel
de 12cm kanons als de 40mm mitrailleurs. In de commandocentrale werkte men onder
hoogspanning. Van Eeehen werd terzijde gestaan door zijn navigatiegevechtsinformatie-officier die
met zijn personeel het maximum uit zijn verouderde en nooit erg bedrijfszekere apparatuur wist te
halen, en zijn artillerieofficier die zijn goedgeoefende ploeg op rustige wijze leiding gaf. Een stroom
van orders ging naar het 12cm geschut en de mitrailleurs, in snel tempo dreunden de salvo's. Op
het voorschip dreigde kanon 1 in moeilijkheden te raken. Door de hoge vaart en het intensieve
vuren van de hoofdbatterij scheurde de tegen het kanonbordes gesjorde bakstent los en viel óp het
kanon 1. Door snel ingrijpen van de stukscommandant,
worden losgesneden en overboord gegooid.De vuursnelheid van zijn kanon werd er nauwelijks
door beïnvloed. Om 22.10 uur meldde de brug dat er treffers waren geboekt op de voorste MTB; er
was brand uitgebroken. Beide .MTB's bleven echter 20 mijl varen. Van Eeghen manoeuvreerde zijn
schip in een wat achterlijke positie ten opzichte van de vijand om het risico van een torpedo-aanval
te ontwijken en bleef in de koers van de MTB's meeliggen. Kanons en mitrailleurs bleven een
stroom van granaten afvuren. De MTB's schoten terug met de 40mm mitrailleurs. Hun vuur was
echter slecht gericht en ging grotendeels achter de Evertsen langs of hoog over het schip. De Biak-
4 was inmiddels zeven uur in de lucht geweest en moest naar Biak terug. Moekardanoe had al zijn
parachutefakkels afgeworpen. waarvan slechts twee hadden gewerkt
Vervolg
